Οι Δούλες - Κριτική

Το 1933 θα λάβει χώρα ένα έγκλημα που θα ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων, και θα γίνει αντικείμενο μελέτης τόσο στο Ποινικό Δίκαιο, όσο και στην ψυχιατρική ενώ θα εμπνευστούν πολλοί την μεταφορά του στο Θέατρο και τον Κινηματογράφο. Οι Κριστίν και Λέα Παπέν θα δολοφονήσουν με αποτρόπαιο τρόπο την Κυρία και την Κόρη της. Ο Ζαν Ζενέ, κατά παραγγελία του Ζουβέ θα γράψει το έργο “Οι δούλες” (Les Bonnes) το 1947, μια προσαρμογή σε μονόπρακτο του αρχικά τρίπρακτου έργου “Η τραγωδία των Εμπίστων” (1945).  Στο έργο αυτό, δύο υπηρέτριες η Κλαιρ και η Σολάνζ δολοπλοκούν για να απομακρύνουν τον κύριο τους από το σπίτι, προβάροντας την δολοφονία της κυρίας τους. Η Κλαιρ κι η Σολάνζ εναλλάσσονται στον ρόλο της Κυρίας, με μόνο στόχο να πετύχουν το σενάριο αυτό που θα τους επιτρέψει να επιτύχουν την θανάτωση της. Έργο μέσα στο έργο, θέατρο μέσα στο θέατρο, “έτσι ο ηθοποιός όσο περισσότερο πλησιάζει στην πραγματικότητα του σαν ηθοποιός, τόσο απομακρύνεται από αυτήν [..]ένας ηθοποιός παίζει τον ηθοποιό, μια δούλα παίζει την δούλα· η αλήθεια τους είναι το ψέμα τους και το ψέμα τους η αλήθεια τους” (Ο Ζενέ και “Οι Δούλες”, Το ψέμα με τον πιο αναίσχυντο τρόπο, του Ζαν Πωλ Σάρτρ*)

Ο Άρης Τρουπάκης σκηνοθετεί τις “Δούλες” σε ένα διάδρομο, μια θεατρική σκηνή με δύο εξόδους, πραγματικές θύρες για την τέλεση μιας τελετουργίας χωρίς τέλος. Ένας καθρέφτης που επιτρέπει να δει ο θεατής από πίσω το φάντασμα της Κυρίας, το είδωλο μιας φαντασίας που οι Δούλες θέλουν να ενσαρκώσουν και να εξοντώσουν. Οι τοίχοι και το σκηνικό θυμίζει την νοσηρότητα μιας γλυκερής δυσβάστακτης αφοσίωσης προς το εξιδανικευμένο επιθυμείν της Κυρίας. Παντού λουλούδια, μεγάλα, ψεύτικα, “flores para los muertos”. Ο Κωνσταντίνος Ζαμάνης έχει δημιουργήσει αυτό το σκηνικό που παραπέμπει σε θέατρο μέσα στο θέατρο, δημιουργώντας και ταυτόχρονα αναιρώντας την θεατρική συνθήκη. Οι δούλες, σαν πρωταγωνίστριες ασπρόμαυρου κινηματογράφου, “μπαινοβγαίνουν” στους ρόλους με ταχύτητα ιλλιγγιώδη, μεταχειρίζονται σκηνικά αντίκειμενα, και κοστούμια, σαν μικρές ιστορίες που πιέζονται να πουν την δική τους μαρτυρία - το τηλέφωνο, το ρουζ, το φλιτζάνι τσάι, οι γόβες, τα γάντια, ειδικά τα γάντια στα χέρια της Δήμητρας Χατούπη αποκτούν μια ερμηνεία ολότελα ξεχωριστή. 

Η επιμέλεια κίνησης του Κωνσταντίνου Καρβουνιάρη είναι αναπόσπαστο τμήμα της ερμηνείας κάθε μιας από τις πρωταγωνίστριες της παράστασης, με εντονότερη την κίνηση της Δήμητρας Χατούπη στον ρόλο της Σολανζ, που καθρεφτίζεται σε κάθε μετενσάρκωση της Κυρίας. Η μουσική επιμέλεια που γίνεται επίσης από τον σκηνοθέτη Άρη Τρουπάκη αποτελεί κι αυτή τμήμα της ερμηνείας, είναι μια υπόμνηση της Κυρίας που έρχεται, που βρίσκεται εκεί, όπως κι η απελευθέρωση της Σολάνζ και της Κλαιρ έρχεται ή βρίσκεται πάντα εκεί στην αέναη επανάληψη της τελετουργίας του θανάτου της Κυρίας. Η Μαρία Νίκα, υποδύεται την Κυρία, μια Κυρία κατ εικόνα, χωρίς πραγματική υπόσταση, μια Κυρία που την κάνουν τα ρούχα, ο “αέρας” της κυρίας, κι αυτό μιμούνται οι δύο δούλες, προσεγγίζοντας το κέλυφος της Κυρίας. Υπάρχει ένας έντονος ερωτισμός ανάμεσα στην Κλαιρ και την Σολάνζ όταν παίζουν το έργο τους Κυρία και Δούλα, κάτι που δεν αναπαράγεται στην σχέση τους με την Κυρία, ένα παιχνίδι κυνηγού και θηράματος, μια ερωτική σχέση που ξεκινά με το ταγκό στην αρχή της παράστασης και διατρανώνεται με το φινάλε του έργου. 

Η Μαρία Σαββίδου είναι μια εύθραυστη Σολάνζ, ένας άνθρωπος που σε κοιτά βαθιά μέσα στα μάτια σαν τρομαγμένο ελάφι, σε αντίθεση με την Κλαιρ της Δήμητρας Χατούπη που το βλέμμα της είναι καθρέφτης του οράματος της, τραχιά, απόλυτη, υβριστική, ένας άνθρωπος που κατακερματίστηκε και ανασυντέθηκε για να αντανακλά έναν στόχο θηριώδη. Οι δυο τους ερμηνεύουν το “τανγκό των Δούλων” προσθέτοντας μια Λακανική ερμηνεία στους ρόλους τους, καθώς η Κλαιρ κυριαρχεί σε αυτή την παραληρηματική ψύχωση την οποία μεταφέρει και αποδέχεται συμμετέχοντας ενεργά η Σολάνζ. 

Η παράσταση “Οι δούλες” σε σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη, με τις Μαρία Νίκα, Μαρία Σαββίδου και Δήμητρα Χατούπη, είναι από τα πιο ενδιαφέροντα ανεβάσματα του έργου τα τελευταία χρόνια. 

*Αρχείο Τευχών ΘΕΑΤΡΟ, www.uoc.gr, Τεύχος 5 - 1962, Μετάφραση Τάκη Δραγώνα

Ταυτότητα παράστασης:

Μετάφραση: Έλσα Ανδριανού, Σκηνοθεσία-Μουσική Επιμέλεια: Άρης Τρουπάκης, Σκηνικά- Κοστούμια: Κων/νος Ζαμάνης, Επιμέλεια κίνησης: Κων/νος Καρβουνιάρης, Φωτισμοί: Δημήτρης Λογοθέτης, Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαρίνα Κονταρίνη, Βοηθός Σκηνογράφου: Ζωή Κελέση, Κατασκευή περούκας: Κωνσταντίνος Σαββάκης, Φωτογραφίες: Ζαφείρω Βλάχου, Επικοινωνία- Δημόσιες σχέσεις: Γιώτα Δημητριάδη, Εταιρεία Παραγωγής: ΠΑΝΔΗΜΟΣ  ΗΩΣ 

Οργάνωση και εκτέλεση παραγωγής: Γιάννης Γκουντάρας 

Παίζουν: Δήμητρα Χατούπη (Σολάνζ), Μαρία Σαββίδου (Κλαιρ), Μαρία Νίκα (Κυρία)

«δήλος» χώρος καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, Ελευσινίων 11, Μεταξουργείο (μετρό Μεταξουργείο)

Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 

Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά 

Τιμές εισιτήριών: 12 εύρω, 8ευρώ (φοιτητικό, άνω των 65, ανεργίας) 

Προπώληση: more.com

Τηλέφωνο κρατήσεων: 698-9719425 

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού.