Ο κήπος των ηδονών - Κριτική

Ο βράχος της Ακρόπολης και το Ωδείο Ηρώδου Αττικού αποτελούν από μόνα τους μια ιστορία. Τι συμβαίνει λοιπόν όταν προστίθενται στην εικόνα, ένα λεωφορείο, ένα υπερμεγέθες αβγό, καρέκλες τοποθετημένες σε σχήμα οβάλ, και ερμηνευτές με μουσικά όργανα κάτω από το φως ενός αστικού νυχτερινού ουρανού; Και στην εικόνα προσθέστε ήχο: τον ήχο των τζιτζικιών. 

Ας σταθούμε για λίγο στο αβγό, σήμα κατατεθέν στον πίνακα του Ιερώνυμου Μπος, αλλά και στην παράσταση του Φιλίπ Κεν, όχι μόνο φέτος αλλά και πέρσι στην υπέροχη “Farm Fatale”. Και οι δύο παραστάσεις, μιλούν κατά κάποιο τρόπο για μια δυστοπική εποχή όχι και τόσο μακρινή αν κρινουμε από τα σημεία των καιρών - “όπου η γη μας έχει γίνει η κόλαση του πλανήτη”¹. Στην περσινή παράσταση, τα σκιάχτρα ήταν οι αρχειοθέτες των ήχων της φύσης και οι θεματοφύλακες της ζωής, καθώς προστάτευαν ευλαβικά ένα σύνολο αβγών που είχαν συλλέξει. Φέτος οι παράξενοι ταξιδιώτες ξεκινούν “αποχαιρετώντας” ένα αβγό, το τοποθετούν με ασφάλεια πάνω στο έδαφος και αποτίουν τιμές. Εν συνεχεία τοποθετούν τις καρέκλες τους σε σχήμα οβάλ, κι όχι κύκλου, συνεχίζοντας την αναφορά στο αβγό, αν και εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι και ο πλανήτης Γη, δεν είναι ολοστρόγγυλος αλλά ωοειδής. Στην Κοσμολογία διαφορετικών λαών συναντάμε την δημιουργία του Κόσμου ως ένα αβγό που εκρήγνυται. Τι θα συμβεί όμως όταν εμείς, οι άνθρωποι προκαλούμε εκρήξεις στο “αβγό”;

«Το λεωφορείο, στοιχείο συνδεδεμένο με το ταξίδι, θα μεταφέρει τους χαρακτήρες του έργου σε μια περιπλάνηση, μια αναζήτηση που μοιάζει με ομαδική θεραπεία, δεν ξέρω πώς ακριβώς να τη χαρακτηρίσω. Ένα ταξίδι που θα θέτει ερωτήματα και θα προτείνει καταστάσεις που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνδέονται με τον πίνακα του Ιερώνυμου Μπος» εξηγεί ο Φιλίπ Κεν. Οι ερμηνευτές καλούνται από τον “εμψυχωτή” να μοιραστούν σκέψεις, κείμενα, μουσική, γενικά να εκφραστούν. Αυτή η παρότρυνση, έχει ως αποτέλεσμα μικρά ενσταντανέ που ίσως παραπέμπουν σε λεπτομέρειες από το τρίπτυχο του Μπος, κωμικά νούμερα με κατεξοχήν την γλώσσα του μυδιού όπως την ενσαρκώνει σπαρταριστά ο  Jean-Charles Dumay, ή η ανάγνωση ποίησης στην στέγη του λεωφορείου από τον Thierry Raynaud. Η Isabelle Prim, ερμηνεύει ιδανικά αυτή την φιλοσοφική επερώτηση στον ομιλητή που στέκει πίσω από ένα ποντιουμ φτιαγμένο από βαλίτσες, κι όσο εκείνη ρωτά εκείνος ζητά να περάσουν στην επόμενη ερώτηση, σαν μια αλληγορία της αποτυχίας της ιντελιγκέντσιας να εμψυχώσει τους ανθρώπους. 

Η σκηνογραφία της παράστασης (Philippe Quesne σε συνεργασία με την Élodie Dauguet), είναι μια εγκατάσταση in situ, γύρω από την οποία εξελίσσεται η ερμηνεία, ενώ η τελευταία αλληλεπιδρώντας με το σκηνικό το μεταπλάθει και το εξελίσσει σύμφωνα με την αφήγηση, όπως γίνεται με την καταστροφή του λεωφορείου, που γίνεται μια υπαίθρια σκηνή. Το τελευταίο μέρος της παράστασης αισθητικά πιο κοντά στο έργο του Μπος, λόγω των κοστουμιών και της περιδιάβασης των χαρακτήρων εποχής μέσα στον Κήπο των Επίγειων Απολαύσεων, αποσυνθέτει την αρχική μινιμαλιστική εικαστική προσέγγιση και φέρνει τον θεατή πιο κοντά σε ένα δημιουργικό χάος, όπου όλα υπάρχουν αρμονικά, ανεξάρτητα χρόνου-χώρου. 

Οι ιστορίες διακινούν συναισθήματα κι εκείνα με την σειρά τους ίσως και να κινούν τους ανθρώπους, και τότε όλοι μαζί γινόμαστε κοινωνοί μιας ιδέας. Ίσως να αντιλαμβάνεται ο καθένας κάτι διαφορετικό όμως για λίγο συνυπήρξαμε στην ίδια δεξαμενή και κοινωνήσαμε από το ίδιο μήνυμα, αυτό από μόνο του είναι αισιόδοξο. “Ο κήπος των ηδονών” έχει πλείστους σταθμούς μετά το Ηρώδειο και το Φεστιβάλ Αθηνών, μην χάσετε την ευκαιρία να παρακολουθήσετε αυτή την παράσταση. 

¹”notre  terre est l’ enfer de la planète ”, ατάκα από την παράσταση 

Σύλληψη, σκηνοθεσία, σκηνογραφία: Philippe Quesne, Πρωτότυπα κείμενα: Laura Vazquez, 

Άλλα κείμενα: (TBA), Κοστούμια, γλυπτά: Karine Marques Ferreira, Συνεργάτις σκηνογραφίας: Élodie Dauguet, Δραματουργός Éric Vautrin, Βοηθός: François-Xavier Rouyer, Τεχνική συνεργασία: Marc Chevillon, Ήχος: Janyves Coïc, Φώτα: Jean-Baptiste Boutte, Σκηνικός εξοπλισμός: Mathieu Dorsaz, Διεύθυνση σκηνής: François Boulet, Martine Staerk, Τεχνικός σκηνής: Ewan Guichard, 

Τεχνικός βίντεο: Matthias Schnyder, Τεχνικός φωτισμού: Cassandre Colliard, Αμπιγιέζ: Estelle Boul, 

Κατασκευή σκηνικών: Ateliers du Théâtre Vidy-Lausanne, Παραγωγή και κρατήσεις: Judith Martin, Elizabeth Gay

Ερμηνεύουν: Jean-Charles Dumay (κοκκινο), Léo Gobin, Sébastien Jacobs , Elina Löwensohn, Nuno Lucas, Isabelle Prim, Thierry Raynaud, Gaëtan Vourc’h

Παραγωγή της Vivarium Studio Charlotte Kaminski

Παραγωγή Vivarium Studio, Théâtre Vidy-Lausanne

Συμπαραγωγή Festival d’Avignon - Ruhrtriennale (Γερμανία) - Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου (Ελλάδα) - Tangente St. Pölten, Festival für Gegenwartskultur (Αυστρία) - Berliner Festspiele (Γερμανία) - Théâtre du Nord, Centre Dramatique National Lille Tourcoing Hauts-de-France - Maison de la Culture d’Amiens, Pôle européen de création et de production - Les 2 Scènes, Scène nationale de Besançon - Centro dramatico nacional (Μαδρίτη, Ισπανία) - MC93, Maison de la culture de Seine-Saint-Denis Bobigny - Le Maillon, Théâtre de Strasbourg, Scène européenne - Kampnagel (Αμβούργο, Γερμανία) -  Festival NEXT - Scène nationale Carré-Colonnes Bordeaux-Métropole - National Theater and Concert Hall Taipei (Ταϊβάν)

The Garden of Delights - Review

The Acropolis Rock and the Odeon of Herodes Atticus tell a story on their own. So what happens when you add to the picture a bus, an oversized egg, chairs arranged in an oval shape, and performers with musical instruments under the light of the urban night sky? Moreover add sound to the image: the sound of cicadas. 

Let's dwell for a moment on the egg, a trademark in Hieronymus Bosch's triptych artwork, but also in Philippe Quesne’s performance, not only this year but also last year in the wonderful "Farm Fatale". Both performances, in a way, speak of a dystopian time not so distant if we judge by the signs of the times - "where our earth has become the hell of the planet"¹. In last year's performance, the scarecrows were the archivists of nature's sounds and the custodians of life, as they reverently protected a set of eggs they had collected. This year the strange travelers begin by "saying goodbye" to an egg, placing it safely on the ground and paying their respects - tributes. Then, they arrange their chairs in the shape of an oval, rather than a circle, continuing the reference to the egg, although it is worth mentioning here that the planet Earth, too, is not round but oval. In the Cosmology of different peoples we find the creation of the Cosmos as an egg that explodes. But what happens when we, humans, cause the egg to explode?

"The bus, an element linked to the journey, will take the characters of the play on a wander, a quest that resembles group therapy, I don't know how to describe it. A journey that will pose questions and suggest situations that in one way or another are linked to Hieronymus Bosch's painting," explains Philippe Quesne. The performers are invited by the "facilitator" to share thoughts, texts, music, generally to express themselves.This encouragement results in short extras that might allude to details from Bosch's triptych, comical scenes such as the mussel an incredible performance by Jean-Charles Dumay, or the reading of poetry on the roof of the bus by Thierry Raynaud. Isabelle Prim, interprets ideally this philosophical interrogation to the speaker standing behind a podium made of suitcases, and while she asks he asks to move on to the next question, as an allegory of the failure of intelligentsia to animate people. 

The scenography of the performance (Philippe Quesne in collaboration with Élodie Dauguet) is an in situ installation around which the performance evolves, while the latter interacts with the set, transforming and evolving it according to the narrative, as in the case of the destruction of the bus, which becomes an open-air stage. The latter part of the performance appears to be aesthetically closer to Bosch's work, due to period characters dressed in costumes walking through the Garden of Earthly Delights; at the same time it somehow dismantles the initial minimalist visual approach and brings the viewer closer to a creative chaos where everything exists harmoniously, independently of time-space. 

Stories move emotions and those in turn may move people, and then we all become commoners of an idea. Maybe not everyone perceives the same; but for a while we coexist in the same tank and commune from the same message, that in itself is optimistic. Following the Odeon of Herodes Atticus show and the Athens Festival, don't miss the opportunity to attend "The Garden of Delights” in one of their next stops.

¹"notre terre est l' enfer de la planète ", line from the performance