Ζουβέ-Ελβίρα, Ένα θέαμα βασισμένο σε επτά μαθήματα του Λουί Ζουβέ - Κριτική

Παρίσι, 1940, ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και δάσκαλος υποκριτικής Λουί Ζουβέ (Louis Jouvet 1887-1951), διδάσκει στο Γαλλικό Εθνικό Ωδείο Δραματικής Τέχνης. Κατόπιν απαίτησης του ιδίου, η γραμματέας του Σαρλότ Ντελμό, καταγράφει τα μαθήματα που παραδίδει, o ίδιος ήθελε το αρχείο των μαθημάτων για τα επόμενα μαθήματα, και την εξέλιξη της θεατρικής του σκέψης, όχι για να εκδοθεί. Μετά τον θάνατο του, θα εκδοθούν δύο τόμοι από τις εκδόσεις Gallimard, οι οποίοι περιλαμβάνουν και την καταγραφή λέξη προς λέξη των επτά μαθημάτων, που αφορούν στην διδασκαλία του μονολόγου της Ελβίρα, από τον “Ντον Ζουάν” του Μολιέρου στα οποία συμμετέχουν οι τελειόφοιτοι του Ωδείου, Κλαούντια, Οκτάβ και  Λεόν, στους ρόλους των Ελβιρα, Ντον Ζουάν και Ζγαναρέλου. 

Η Μπριζίτ Ζάκ, είχε διαβάσει όσο σπούδαζε αυτήν την έκδοση του Gallimard, κι όταν αργότερα ως καθηγήτρια, πλέον επέστρεψε για να αντλήσει στοιχεία για την διδασκαλία, αποφάσισε να απομονώσει αυτά τα επτά μαθήματα και με ελάχιστες παρεμβάσεις να τα δραματοποιήσει. Η “Ελβίρα”, της Μπριζίτ Ζακ (Elvire Jouvet 40, Brigitte Jaques), δημιουργήθηκε στο Εθνικό Θέατρο του Στρασβούργου (TSN), το 1986. Ο Ζουβέ υπήρξε δάσκαλος με μεγάλη επιρροή στο μοντέρνο θέατρο, να σημειώσουμε ότι το 1947 η πρεμιέρα του έργου “Οι Δούλες” του Ζενέ ήταν με δική του σκηνοθεσία,  όπως και “Ο Διάβολος κι ο Καλός Θεός” του Σαρτρ το 1951. O Giorgio Strehler, ιδρυτής του Piccolo Teatro di Milano, αναγνώριζε μόνο 3 δασκάλους: Κοπώ, Ζουβέ και Μπρεχτ, μάλιστα όταν άνοιξε το 1987, το νέο στούντιο, επέλεξε να ανεβάσει την “Ελβίρα” και ο ίδιος έπαιξε τον Ζουβέ. 

Η δραματουργική άσκηση της Ζακ, έχει εξαιρετικές δραματικές προοπτικές: είναι ένας εγκιβωτισμός ενός έργου μέσα στο έργο, ταυτόχρονα είναι μια σπουδαία ερμηνευτική άσκηση για τον/την ηθοποιό που θα υποδυθεί την Κλαούντια (το αληθινό όνομα της μαθήτριας είναι Paula Dehelly, και παρά την αποκήρυξη της λόγω της εβραϊκής καταγωγής στο διάστημα της Γερμανικής Κατοχής, ξαναδούλεψε ως ηθοποιός). Θα μπορούσε να το συγκρίνει κάποιος με τον μύθο του Σίσυφου, αυτόν τον ρόλο που ο ηθοποιός προσπαθεί να ‘πιάσει’ και όμως δεν τον φτάνει. Ταυτόχρονα, η διδασκαλία του Ζουβέ, επικεντρώνεται στην αιχμαλωσία του συναισθήματος, δεν είναι η μνήμη του λόγου που φέρει το συναίσθημα, αλλά το συναίσθημα που επιτάσσει τον λόγο. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι πολλά “Βατερλώ” έχουν λάβει χώρα σε μαθήματα υποκριτικής πάνω σε αυτό ακριβώς το ζήτημα. 

Ο Θόδωρος Γράμψας, σκηνοθετεί και ερμηνεύει τον Ζουβέ, με αυτή την υπέροχη θεατρική φωνή, και την βεβαιότητα ενός δασκάλου. Η παράσταση επιτυγχάνει να μας μεταφέρει το κλίμα από τις πρόβες του Ζουβέ και των μαθητών του, το νοιάξιμο, την συνεχή και παραγωγική πίεση, το μεράκι του θεάτρου. Ο ζήλος του Ζουβέ, η κατάδυση στον χαρακτήρα της Ελβίρα, που φαίνονται ανάγλυφα στην ερμηνεία του, αναδύουν δραματικά κάδρα που ο Θόδωρος Γράμψας δεν επιλέγει να τα διεκδικήσει, ίσως γιατί πραγματικά ο ίδιος πράττει αυτό που διδάσκει, δηλαδή τα λόγια του Ζουβέ είναι ανάγκη να ειπωθούν και η ερμηνεία του χαρακτήρα υπερτερεί της σκηνοθεσίας της παράστασης. Απέναντι του η Ανδριανή Κυλάφη, μια νέα ηθοποιός που έχουμε γνωρίσει σε εντελώς διαφορετικές δραματικές προσεγγίσεις και παραστάσεις (“Η Πόλη” του Μάρτιν Κριμπ, “Τα Καβουράκια” της Ειρήνη Γαντερί και “Το Χρυσόψαρο” του Δημήτρη Νταούλη), προωθεί μια γραμμική πορεία στην κατανόηση και κυριαρχία επί του ρόλου της Ελβίρας, ακολουθεί βήμα προς βήμα την μελέτη της Κλαούντια, είναι μετρημένη και εγκεφαλική όσο και ο ρόλος της. 

Το συγκινητικό σε αυτή την παράσταση, και το έργο της Ζακ και προφανώς του Ζουβέ, είναι ότι φωτίζεται μια ηρωίδα, η Ελβίρα, που συχνά υποφωτίζεται στο έργο του Μολιέρου. Χάρη στα επτά μαθήματα του Ζουβέ και την σχολαστική, ενδελεχή μελέτη του ρόλου, επανέφερα στην μνήμη μου “Ελβίρες” από άλλες παραστάσεις, και τις “είδα” από διαφορετική οπτική, και τις κατανόησα καλύτερα, και τις ηθοποιούς που τις υποδύθηκαν και τις ερμηνευτικές επιλογές. Η παράσταση “Ζουβέ-Ελβίρα”, είναι παρούσα, ακριβώς όπως αρμόζει σε ένα “ηθοποιό που δημιουργείται”, “ανθίζει” και προσφέρεται με όλη την φρεσκάδα της στους θεατές. 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Προσαρμογή κειμένου: Μπριζίτ Ζακ, Μετάφραση: Βασίλης Παπαβασιλείου, Σκηνοθεσία: Θόδωρος Γράμψας, Σκηνικό: Χριστίνα Κωστέα, Κοστούμια: Λίνα Σταυροπούλου, Φωτισμοί: Στέβη Κουτσοθανάση, Μουσικές επιλογές: Ο θίασος, Βοηθός σκηνοθέτη: Τιγκράν Αμπραμιάν, Φωτογραφίες: Ίρις Κατσούλα, Social media: Νάντια Καφφετζή, Κατασκευές: Νίκος Δεντάκης, Επικοινωνία παράστασης: Ανζελίκα Καψαμπέλη

ΠΑΙΖΟΥΝ:Θόδωρος Γράμψας, Ανδριανή Κυλάφη, Στέλιος Γιαννακός, Νίκος Παλιούρας   

ΘΕΑΤΡΟ ΠΡΑΞΗ ΕΠΤΑ, Βαλτετσίου 45, Εξάρχεια, τηλ 210 3800624

Παραστάσεις: Παρασκευή - Σάββατο στις 21.15, Κυριακή στις 20.00

Διάρκεια: 100 λεπτά 

ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: Γενική είσοδος: 10 ευρώ, Ατέλειες, εισιτήριο ανέργων: 7 ευρώ

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ: Viva.gr