Point Of View

Το κορίτσι που γίνεται γορίλας και άλλες ιστορίες ανάρρωσης - Κριτική

Νάγια Παπαπάνου

Ο Φρόυντ στο βιβλίο του «Η ερμηνεία των ονείρων», αναφέρει πως το άτομο ως σύνολο αντιπροσωπεύεται στα όνειρα, συχνά, με τη μορφή ενός σπιτιού. Στον προαύλιο χώρο των Πρώην Πλεκτήρια – Υφαντήρια Αθηνών, παρακολουθούμε πίσω από τις μεγάλες τζαμαρίες μια γυναίκα μέσα στο σπίτι της, ένα όμορφο, ευρύχωρο σπίτι με πιάνο, καβαλέτο, γραφείο, ένα λόφτ που πολλοί θα ζήλευαν να έχουν. Το τηλέφωνο της χτυπάει, κι ακούμε ξεκάθαρα μια φωνή να λέει «εχθές ονειρεύτηκα ένα σπίτι..». Το όνειρο με το σπίτι θα επανέλθει στην διάρκεια της παράστασης σαν μια επίμνηση της εμπειρίας έτσι μόνο όπως θα μπορούσαμε να συλλάβουμε εμείς οι «μονοφωνικοί», αυτούς τους ξεχωριστούς «πολυφωνικούς» συνανθρώπους μας. 

Η εμπειρία των παραστάσεων της Life after Death Company είναι πάντα, κατά την υποφαινόμενη ένα εγερτήριο αισθήσεων και αισθητικής, είτε πρόκειται για το προφητικό «Γύρισε Πίσω» είτε για το «Ανδρόγυνο», ένα έναυσμα διαλόγου για την κακοποίηση πολύ πριν τις πρόσφατες γυναικοκτονίες στην Ελλάδα. Τα μέσα είναι πάντα συνδυαστικά, χορός, σωματικό θέατρο, βιωματική προσέγγιση, multimedia, όλα μέσα σε μια αύρα τέχνης και τεχνικής. Οι παραστάσεις της LAD συνομιλούν με τον θεατή, του επιτρέπουν να εισέλθει στον πυρήνα της σκηνοθετικής πρόθεσης και να περιπλανηθεί μέσα στην ιστορία τους έχοντας μια κυκλική πορεία αρχής και τέλους που συγκλίνουν. «Το κορίτσι που γίνεται γορίλας και άλλες ιστορίες ανάρρωσης» είναι μια σπουδαία site specific παράσταση, που μαρτυρά πως «Πρέπει να διευρύνουμε την αντίληψή μας για το τι σημαίνει να είσαι ανθρώπινος.» (Jacqui Dillon)

Η σκηνοθεσία (Αδάμου – Καπενής) ακολουθεί ένα μοτίβο, με εξαιρετική συνέπεια. Το σημείο αναφοράς είναι πάντα το σπίτι, οι ερμηνευτές εισέρχονται ή εξέρχονται αυτού αλλά είναι σαν να έλκονται πάντα από το σπίτι , το οποίο στην πραγματικότητα είναι η μετουσίωση του πρωταγωνιστή της κάθε ιστορίας, σαν μια κλειδαρότρυπα μέσα στο μυαλό του. Η αρχή γίνεται με την Μελίσσα Κωτσάκη ( Elisabeth), εκεί παρατηρούμε το χτίσιμο του μοτίβου με την παρουσίαση των «φωνών» της. Τις «φωνές» μαρτυρούν οι εξαιρετικές Αλίκη Ανδρειωμένου, Κωνσταντίνα Βέρρου και  Ελεάνα Στραβοδήμου μαζί με τους Χρήστος Καπενής και Γιώργης Παρταλίδης, ενώ ο Δημήτρης Τάσαινας ερμηνεύει μουσικά  σε όλη την διάρκεια της παράστασης.  – το τραγούδι που έγραψε για την παράσταση κι ερμηνεύει ο ίδιος “The most dangerous Organization is Mental Health” είναι μια μαγική στιγμή για τους θεατές. Η Αλίκη Ανδρειωμένου είναι συγκλονιστική ως φωνή της Ελεάνας Στραβοδήμου (Jacqui), ενώ η Κωνσταντίνα Βέρρου συνεπαίρνει στην σκηνή του ονείρου «σπιτιού του μεσοπολέμου», αλλά και ως φωνή της Elisabeth. Ο Γιώργης Παρταλίδης είναι ένας χαμαιλέοντας από ιστορία σε ιστορία, και από φωνή σε φωνή. Μαζί με τον Χρήστο Καπενή στην ιστορία του Odi, αιχμαλωτίζουν τον θεατή. Η έξοδος από το σπίτι και η φαινομενική ρήξη της θεατρικής συνθήκης με τον Δημήτρη Τάσαινα στην ιστορία του Ron, ενισχύει την δημιουργικότητα και την άρτια τεχνική κατάρτιση του σκηνοθετικού ντουέτο.

Η παράσταση είναι εμπνευσμένη από τις μαρτυρίες των τεσσάρων ανθρώπων, οι οποίες περιγράφονται στο βιβλίο «Ζώντας με τις φωνές: 50 ιστορίες ανάρρωσης» (εκδ. Νησίδες, 2014), που κατάφεραν να μάθουν από τις φωνές τους και βρίσκονται σε διαδικασία ανάρρωσης. «[Το 1980]... στη Νέα Φιλαδέλφεια, λίγα μέτρα από τον ζωολογικό κήπο που φιλοξενούσε μεγάλα άγρια ζώα κλεισμένα σε μικρά σκοτεινά κλουβιά, κάθε χρόνο κάναμε βόλτα στο ξακουστό πανηγύρι της Πρωτομαγιάς που είχε ως ατραξιόν το κορίτσι που γίνεται γορίλας», λέει η Βίκυ Αδάμου. Ο Ηλίας Μαγκλίνης ξεκινάει από το πραγματικό αυτό γεγονός του freak show στη Νέα Φιλαδέλφεια και μέσα από τη γραφή του δημιουργεί μία πρωτότυπη πέμπτη ιστορία, αναδεικνύοντας τις διαστάσεις μιας μεταμορφωτικής εμπειρίας. Την πέμπτη ιστορία μας διηγείται η Βίκυ Αδάμου, η οποία ενώ αφηγείται την ιστορία, πιάνοντας το νήμα από την ιστορία του «σπιτιού του Μεσοπολέμου», σταδιακά απενεργοποιεί το πολυμεσικό σκηνικό τοπίο, σαν μια ανάδυση από το όνειρο. 

Στο Κορίτσι που γίνεται γορίλας και άλλες ιστορίες ανάρρωσης, τα multimedia που κυριολεκτικά προωθούν την αισθητηριακή εμπειρία, καθώς και τους υποβλητικούς φωτισμούς έχει επιμεληθεί ο Βασίλης Αποστολάτος. Η προτελευταία ιστορία πρακτικά ντύνεται από τους φωτισμούς και τις προβολές, ενώ νωρίτερα στην ιστορία του Odi, η φωτιστική συνθήκη σε συνδυασμό με την σκηνοθεσία ανοίγουν την πόρτα στο ασυνείδητο. Το πάντρεμα multimedia και ζωντανής μουσικής ξεπερνούν τα στενά θεατρικά όρια δίνοντας χώρο και χρόνο στην εικαστική διάσταση της αφήγησης μιας ιστορίας όπου το σώμα, το φως και ο ήχος κυριαρχούν και διηγούνται μαζί με μια ομάδα άρτιων επαγγελματιών τον κάματο μιας συνεχόμενης προσπάθειας διαφυγής από το αναπόδραστρο. Το σκηνικο, τα κοστούμια (Lazy Boy*) και η επιμέλεια κίνησης (Πετρίνα Γιαννάκου) συμβάλλουν στην οργανική αναπαράσταση των ιστοριών και υψώνουν έναν αξιακό πύχη ομορφιάς, εφαρμογής και σημαντότητας ακόμα και στην παραμικρή λεπτομέρεια (πβλ. κοστούμια που συμβάλλουν στο ηχητικό τοπίο). 

Οι θεατές παραμένουν αποκλειστικά στον εξωτερικό χώρο και γίνονται κοινωνοί της εμπειρίας των «φωνών» και της ανάρρωσης, παρακολουθώντας την φυσική παράσταση, ενώ ταυτόχρονα  έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν μια «αυξημένη παρακολούθηση», αφού 6 κάμερες καταγράφουν τη δράση στους εσωτερικούς χώρους, από διαφορετικά σημεία. Μέσα από τον υπολογιστή ή το κινητό τους, οι θεατές μπορούν να δουν τι πραγματικά συμβαίνει πίσω από κλειστές πόρτες. Πάντα θα υπάρχουν και θα τηρούμε «κλειστές πόρτες», όμως η ερώτηση «Τι σου συμβαίνει» της Jacqui, είναι το κλειδί για να γίνουμε λιγότερο επικριτικοί, με περισσότερη ενσυναίσθηση και  ουσιαστική αλληλεγγύη στο ανθρώπινο, έξω από το κοινωνικό και πολιτικό εαυτό που μας διακατέχει. Οι Αβορίγινες, όταν ένα μέλος της φυλής αρρώσταινε μαζεύονταν και συζητούσαν για να βρουν σε τι έφταιξαν για να αρρωστήσει. Εμείς στον δυτικό κόσμο, τείνουμε το δάχτυλο της ευθύνης στον άρρωστο. 

Στοιχεία Παράστασης

Πρώην Πλεκτήρια-Υφαντήρια Αθηνών, Κορυτσάς 39

3-6, 10-13, 17-20 και 24-26 Σεπτεμβρίου, στις 21:15

Σκηνοθεσία: Βίκυ Αδάμου, Χρήστος Καπενής, Δραματουργία: Βίκυ Αδάμου, Πρωτότυπο κείμενο: Ηλίας Μαγκλίνης, Πρωτότυπη μουσική: Δημήτρης Τάσαινας, Φωτισμός, προβολές: Βασίλης Αποστολάτος , Επιμέλεια κίνησης: Πετρίνα Γιαννάκου, Σκηνικα Κοστούμια: Lazy Boy*, Οργάνωση παραγωγής: Χριστίνα Σαμπανίκου, Βοηθοί παραγωγής: Ultravoilet-1838, Φωτογραφίες: Ανδρέας Κανελλόπουλος, Teaser: Στέφανος Κοσμίδης

Ερμηνεύουν: Αλίκη Ανδρειωμένου, Κωνσταντίνα Βέρρου, Χρήστος Καπενής, Μελίσσα Κωτσάκη, Γιώργης Παρταλίδης, Ελεάνα Στραβοδήμου και Δημήτρης Τάσαινας.

Στην παράσταση ακούγεται μέρος μαρτυρίων από το βιβλίο "Ζώντας με τις φωνές"

Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το κείμενο είναι του Βασίλη Κρητικού

Με τη συνεργασία του Ελληνικού Δικτύου «Ακούγοντας Φωνές» - hearing voices.gr 

παράρτημα του παγκοσμίου δικτύου Hearing Voices Network

Με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης και Έρευνας στη Συστημική Ψυχοθεραπεία «Λόγω ψυχής» - logopsychis.gr/

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.


Σχόλια χρηστών

Για να συμμετέχετε στην συζήτηση πρέπει να γίνετε μέλη. Λάβετε μέρος σε κάποια συζήτηση κάνοντας roll-over στο αρχικό σχόλιο και πατήστε το κουμπί "Απάντηση". Για να εισάγετε ένα νέο σχόλιο χρησιμοποιήστε την φόρμα στο τέλος της λίστας.

Για να σχολιάσετε αυτό το άρθρο θα πρέπει να είστε εγγεγραμμένο μέλος