Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου - Κριτική

Δύο άνθρωποι, ο ίδιος άνθρωπος, ρόλοι που εναλλάσσονται, συναισθήματα αντικρουόμενα και μια συγχώρεση σαν ιμπρεσιονιστικός πίνακας ενός παρελθόντος που λουπάρει στο παρόν και απομονώνει τον χρόνο σε στιγμιότυπα. 

“Μπαμπά! Κοίτα. Κοίτα! Μπαμπά”.. όμως εκείνος βγαίνει έξω να καπνίσει. 

Σε έναν από τους χώρους του ΠΛΥΦΑ, τον ίδιο χώρο όπου ένα χρόνο πριν , είχε παρουσιάσει το έργο της Λούλα Αναγνωστάκη “Αντόνιο ή το Μήνυμα”, η Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων επανέρχεται με το αυτοβιογραφικό έργο “Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου”,  του Λουίς Εντουάρ, το οποίο εκδόθηκε το 2018, και στην Ελλάδα κυκλοφόρησε το 2020. Προκειται για την πρώτη φορά που ανεβαίνει στην Ελλάδα, σε σκηνοθεσία Χρήστου Θεοδωρίδη και δραματουργική επεξεργασία του ιδίου και της Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου. Η αφήγηση των γεγονότων δεν ακολουθεί μια χρονική συνέχεια αλλά μεταβαίνει από σκηνή σε σκηνή σαν ένας εξομολογητικός συνειρμός όπου τα πρόσωπα και οι καταστάσεις υποφωτίζονται, δίνοντας χώρο σε μια απλόχερη, γενναία συγχώρεση, όχι άφεση ή δικαιολόγηση, αλλά κατανόηση, αποδοχή και μια δήλωση: την κατάφαση του τίτλου του έργου, δηλαδή μια απάντηση σε πολιτικό επίπεδο. 

Το έργο θίγει καταστάσεις που συνάδουν με την νεότερη κοινωνικό-πολιτική της Γαλλίας, από τον Σιράκ, Ολάντ, Σαρκοζί έως τις αποφάσεις του τωρινού προέδρου Μακρόν, αλλά η παράσταση, βάσει της σκηνοθεσίας της, και της επιλογής δύο εξαιρετικών ερμηνευτών, Γιώργος Κισσανδράκης και Διονύσης (Ντένης) Μακρής, περνά σε ένα άλλο επίπεδο που εδραιώνει μια σχέση ανθρώπων πέρα από την κοινωνική τους ταυτότητα, είτε αυτή αφορά στο φύλο ή γένος, είτε στην πολιτική τους στάση. Η δραματουργία έχει έναν καταιγιστικό ρυθμό όταν πρόκειται για σκηνές αναπαράστασης, με κορυφαία την σκηνή του ζευγαριού με τα σοκολατάκια, και την κούρσα στο αυτοκίνητο πατέρα γιου δίπλα στα κύματα. Ο δραματουργικός ιστός αραιώνει, όταν αφορά στους μονολόγους, μειώνοντας τον ρυθμό, ουσιαστικά αφαιρώντας την δράση από τον σκηνικό τόπο, σε αυτά τα σημεία υπάρχει μια επαναληψιμότητα στον λόγο που ακόμα κι αν υφίσταται στο βιβλίο θα μπορούσε να περιοριστεί στην δραματουργική επεξεργασία.

Υπάρχει βία “[…] τίποτα δεν ήταν πια βίαιο, γιατί τη βία δεν την ονόμαζες βία, την ονόμαζες ζωή, δεν την ονόμαζες, ήταν εκεί, ήταν.” Καθώς δύο άτομα συγκρούονται εναλλάσσοντας τους ρόλους επί της σύγκρουσης, είναι διαυγές, ότι είναι ένα άτομο που συγκρούεται με τον εαυτό του, είτε πρόκειται για τον πατέρα, είτε για τον γιο. Με έναν ρυθμό μετρονόμου, η σκηνή της βίας κόντρα στον τοίχο, σαν να μεταβάλλει τα πρόσωπα των ερμηνευτών δίνοντας τους την μορφή διαφορετικών ατόμων, όμως τα λόγια δεν μεταβάλλονται. Η σκηνοθεσία ευφυώς περνά μέσα από φροϋδικές θεωρίες (την ερωτική διάσταση μεταξύ γονέα - παιδιού) αναδεικνύοντας μια αμιγώς ανθρώπινη κατάσταση. ”Δεν είσαι άντρας εσυ”, “Πως το θες το παιδί σου;”· αυτές οι φράσεις βρίσκουν κέντρο στο βίωμα του θεατή ανεξαρτήτως φύλου, ταυτότητας, επιδιώξεων, είναι η ενστικτώδης αντιπαράθεση παιδιού-γονέα. Η βία, υφίσταται, παρίσταται, με την καταπίεση του σώματος και του πνεύματος. Μια υπόμνηση, η επιλογή των ψηλοτάκουνων παπουτσιών: είναι μια επιλογή, σύμβολο ταυτότητας, ή και απελευθέρωσης, μπορεί όμως να είναι και ένα σημείο καταπίεσης και περιχαράκωσης σε στερεότυπα. 

Ο σκηνικός χώρος (Τίνα Τζόκα) είναι λιτός, ο οικείος χώρος ενός σπιτιού, μια πόρτα που οδηγεί στην ησυχία της νύχτας και παρακινεί την φαντασία, μια φυσικού μεγέθους μακέτα σκηνικού. Αυτή η ανοιχτή πόρτα έρχεται σε απόλυτη διάσταση με τον φωτιστικό σχεδιασμό του Παλαιορούτα, μια ενδιαφέρουσα αντίστιξη ανάμεσα στο αστικό τοπίο και τον τεχνητό φωτισμό εντός. Η μουσική επιμέλεια και η χορογραφία συμπληρώνουν την γαλλική ταυτότητα του έργου και ανεβάζουν το τέμπο για ένα φινάλε μανιφέστο του συγγραφέα που απευθύνεται στο γαλλικό κοινό κυρίως. Εντούτοις, η παράσταση της Ορχήστρας των Μικρών Πραγμάτων απευθύνεται σε ένα διεθνές κοινό, μιλά στην καρδιά του θεατή, και λέει αυτά που επουλώνουν τις ανθρώπινες σχέσεις και διακόπτουν τη βία. Μια πάρα πολύ καλή παράσταση. 

Συντελεστές 

Κείμενο: Εντουάρ Λουί, Μετάφραση: Στέλα Ζουμπουλάκη, Σκηνοθεσία: Χρήστος Θεοδωρίδης, Δραματουργία: Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου – Χρήστος Θεοδωρίδης, Χορογραφία: Ξένια Θεμελή,

Σκηνικά – Κοστούμια: Τίνα Τζόκα, Μουσική επιμέλεια: Χρήστος Θεοδωρίδης, Σχεδιασμός φωτισμών: Τάσος Παλαιορούτας, Φωτογραφίες - Video: Αναστασία Γιαννάκη, Γραφιστικός σχεδιασμός: Dazno, Οργάνωση παραγωγής: Άννα Τιαγκουνίδου, Επικοινωνία: Λία Κεσοπούλου, Παραγωγή: Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων 

Επί σκηνής: Γιώργος Κισσανδράκης, Διονύσης (Ντένης) Μακρής 

Η παράσταση έχει επιχορηγηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. 

ΠΛΥΦΑ, Κορυτσάς 39, Βοτανικός

Παραστάσεις: 12-13-14 Ιανουαρίου στις 21:00, και Κυριακή 15 Ιανουαρίου στις 18:30 και τις 21:00

Διάρκεια παράστασης: 95’

Τιμές εισιτηρίων: 15€ κανονικό | 12€ μειωμένο (φοιτητών, ανέργων, ΑμεΑ, άνω των 65, πολυτέκνων) | 5€ ατέλεια (από το ταμείο του ΠΛΥΦΑ με σειρά προτεραιότητας, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις)

Προπώληση εισιτηρίων: Viva.gr

Πληροφορίες: 6942 288 662 (ωράριο: 18:00-21:00)