Ένα θεατροφίλμ από την Σοφία Φιλιππίδου: «Τα τρία φιλιά… Η σταχτιά γυναίκα»

Η Σοφία Φιλιππίδου επιλέγει δύο έργα του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου «Τα τρία φιλιά» και την «Σταχτιά Γυναίκα» κι εν μέσω πανδημίας και περιορισμών κάνει τις πρόβες για μια θεατρική παράσταση που αρχικά θα μας παραδοθεί από την ίδια ως «θεατροφίλμ». 

Μετά την «Μελάχρα ή Το λουλούδι της φωτιάς» του Παντελή Χόρν, επιλέγει δύο έργα του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου, ενός ανθρώπου που για πολλούς θεωρείται ο εκσυγχρονιστής του Ελληνικού Θεάτρου με την ίδρυση της «Νέας Σκηνής» τον Φεβρουάριο του 1901. Ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος έφερε τον νατουραλισμό στο ελληνικό θέατρο, κυρίως στο ανέβασμα των παραστάσεων. Ανάμεσα στους ηθοποιούς της «Νέας Σκηνής» ήταν η Κυβέλη, ο Μήτσος Μυράτ και πολλοί άλλοι ηθοποιοί της Δραματικής Σχολής του Βασιλικού Θεάτρου. 

Τα δύο έργα που επιλέγει η Σοφία Φιλιππίδου είναι θαυμάσια ψυχογραφήματα που αφήνουν ανάγλυφα να αναπνεύσει το πορτρέτο γυναικών με βαριά ψυχοπαθολογία και πως αυτή επηρεάζει την πορεία και την εξέλιξη των σχέσεων μεταξύ δύο ή και περισσότερων ανθρώπων. Στα «Τρία Φιλιά» παρακολουθούμε την γνωριμία μιας νεαρής οικότροφου παρθεναγωγείου της Δόρα με τον νεαρό Ευέλπι Φαίδη, μαζί τους από την πρώτη γνωριμία και η Λιάνα η καλύτερη φίλη της Δόρα. Η σονάτα σε τρία μέρη ακολουθεί την εξέλιξη της σχέσης τους στην σκιά ενός αόρατου αλλά υπαρκτού ménage à trois. «Η Σταχτιά Γυναίκα» είναι μια ιδιότυπη ιστορία βρεφοκτονίας, γραμμένη αρχικά από τον Χρηστομάνο στα Γερμανικά, προοριζόμενη για ανάγνωση όχι για θεατρική παράσταση. Ένα ζευγάρι, ο Λύσαντρος και η Αγλαΐα καλωσορίζουν την καινούρια παραμάνα την Σταχτιά Γυναίκα, μια γυναίκα που από τραγική μοίρα έχασε το μωρό της όταν αυτό της έπεσε από τα χέρια ενώ στεκόταν στο παράθυρο στον τέταρτο όροφο κι έκτοτε φορά σταχτιά ρούχα. 

Η Σοφία Φιλιππίδου, υπογράφει την διασκευή, τα σκηνικά, τα κοστούμια και το καλλιτεχνικό μοντάζ, αυτού του «θεατροφίλμ» που προσπαθεί να «αγκαλιάσει» και να ενώσει με αγάπη κάποια από τα μέσα που προσφέρει το θέατρο και ο  κινηματογράφος. Όπως δηλώνει η ίδια στο σκηνοθετικό σημείωμα: «Είναι μια αποτύπωση σε φιλμ ενός σκηνοθετημένου θεατρικού έργου, προτού πάει στο θέατρο και προτού παρασταθεί. Ένα προσωπικό μου όραμα που εμφανίστηκε μαγικά από την ανάγκη… και «ζητούσε» επιμόνως να πραγματοποιηθεί!». Το θεατροφίλμ της Σοφίας Φιλιππίδου διαρκεί 90’, βρίθει αναφορών στο σουρεαλιστικό κινηματογράφο του Μπονιουέλ, ειδικά το φινάλε του πρώτου έργου, με το τριαντάφυλο που ανοίγει τα πέταλα, εμφανίζοντας βλεφαρίδες – στήμονες και ένα μάτι – ύπερο. 

Τα πλάνα στα πόδια καθώς κινούνται, καθόλη της διάρκεια του φιλμ κι ενώ ακούμε το κείμενο να ερμηνεύεται δίνουν μια αίσθηση σκηνοθετικού στίγματος. Στην «Σταχτιά Γυναίκα» το ονειρικό στοιχείο δίνεται μέσα από προβολή μέσα στην προβολή, με έντονες τις αποχρώσεις ενός γερμανικού εξπρεσιονισμού. Συχνά υπάρχει ένα υπό γωνία καδράρισμα, τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών σχεδόν δεν χωρούν μέσα στο κάδρο, ενώ πίσω τους το σκηνικό περιβάλλον σαν να σβήνει από την δική τους παρουσία. Εξαιρετικά κινηματογραφικές οι ερμηνείες των Αναστασία Ιθακησίου (Λιάνα και Αγλαΐα),  Βίκυ Μαϊδάνογλου (Δόρα), ενώ η παρουσία της Έλενα Κωνσταντοπούλου ειδικά με την λεπτομέρεια της κόμμωσης της, αφήνει μια αίσθηση από φιλμ νουάρ. Ο Κωνσταντίνος Χειλάς, διαθέτει μια φυσική παρουσία στον κινηματογραφικό φακό. 

Ίσως για τις ανάγκες του θεατροφίλμ, όπως έγινε το καλλιτεχνικό μοντάζ από την Σοφία Φιλιππίδου, να ήταν αναγκαία και μια περικοπή του κειμένου, καθώς εικόνα μαζί με το κείμενο κάποια στιγμή αυτοαναιρούνται. Είναι σκηνές που τις ακούμε βλέποντας τες, ως εκ τούτου το κείμενο υπερχειλίζει. Σίγουρα όμως αυτή η καλλιτεχνική πρόταση – πρόθεση της Σοφίας Φιλιππίδου για το θεατροφίλμ, παρουσιάζει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον κι εύχομαι εκτός από το θεατρικό ανέβασμα να δούμε σύντομα εκ νέου και την προβολή της θεατροφίλμ έκδοσης. 

Συντελεστές:

Σκηνοθεσία, Σκηνικά, Κοστούμια, Καλλιτεχνικό μοντάζ: Σοφία Φιλιππίδου, Μουσική: Μιχάλης Βρέττας. Βοηθός Σκηνοθέτη: Σπύρος Βασιλάκης, «Χορογραφία του φιλιού» στην Σταχτιά γυναίκα: Κωνσταντίνος Γεωργόπουλος, Φωτογραφία: Αλέξης Ρούμμλερ, Ηχοληψία: Σοφία Σαλπιστή, Boom Operator: Χρήστος Δούρης, Colorist: Δήμητρα Πετμεζά, Οργάνωση κινηματογράφησης, τεχνικό μοντάζ: Μαριάννα Μαντά, Αφίσα: Κώστας Φωτόπουλος, Νομική σύμβουλος: Μαίρη Φραγκιαδάκη, Επικοινωνία: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ με σειρά εμφάνισης:  Αναστασία Ιθακησίου,  Βίκυ Μαϊδάνογλου, Κωνσταντίνος Χειλάς, και η Έλενα Κωνσταντοπούλου

Το θεατροφίλμ «Τα τρία φιλιά… Η Σταχτιά γυναίκα» γυρίστηκε στο μαγαζάκι της τ3χνης 

ΠΑΡΑΓΩΓΗ: "τ3χνη" αστική μη κερδοσκοπική εταιρία