Δαίμονες – Κριτική

Το έργο του Λαρς Νορέν, «Δαίμονες» (1984) αποτελεί μαζί  με τις «Στάχτες» και «Νυχτερινή Αγρύπνια» μια τριλογία που αναφέρεται στο πένθος για την μητέρα. Στους Δαίμονες, ο Φρανκ και η Καταρίνα, αυτοσχεδιάζουν προσκαλώντας τους γείτονες τους Τομάς και Γκένα, όταν ο αδελφός του Φρανκ με την γυναίκα του τηλεφωνούν για να ενημερώσουν το ζευγάρι πως δεν θα πάνε στο δείπνο, αλλά θα τους δουν απευθείας την επομένη στην κηδεία της μητέρας. Ο Τομάς και η Γκένα, γονείς ενός κοριτσιού και ενός βρέφους δέχονται την πρόσκληση του Φρανκ και της Καταρίνα, ενθουσιασμένοι που βρίσκονται στο κομψό διαμέρισμα τους, με την δυνατότητα μιας ενήλικης συζήτησης έξω από την ασφυκτική τους καθημερινότητα. Η ενήλικη συζήτηση, εξελίσσεται σε λεκτικές αψιμαχίες, προσβολές, σωματική βία και εν τέλει εξομολογήσεις σε ένα φαντασιακό καθεστώς. 

Το εν λόγω έργο του Νορέν θυμίζει Άλμπι, «Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ;», όμως η γραφή, οι διάλογοι του έργου είναι περισσότερο μια φιλοσοφική – υπαρξιακή παράθεση και λιγότερο μια αντιπαράθεση. Ο Νορέν είχε δηλώσει: «προσπαθώ να περιστρέφομαι γύρω από τους ανθρώπους και τα αντικείμενα όπως γύρω από ένα γλυπτό, αντί να κοιτάζω μόνο μια πλευρα τους». Αυτή του η φράση ξεκλειδώνει τμήματα του έργου που προβάλλονται ως διάλογοι ενώ στην ουσία τους είναι εσωτερικοί μονόλογοι. «Βλέπεις... τελικά ανακάλυψα ότι θα μπορούσαμε να φιλιόμαστε από αγάπη και θα μπορούσαμε να φιλιόμαστε χωρίς αγάπη... θέλω να πω ότι φιλιέμαι μαζί σου τις τελευταίες εβδομάδες χωρίς αγάπη... είναι μια τρομακτική εμπειρία... σαν να φτάνεις σε ένα μέρος συντετριμμένο από τον πόλεμο, και να μετράς πτώματα, είναι σαν να κοιμάμαι με ένα πτώμα.», λέει ο Φρανκ στην Καταρίνα, και τα λόγια του αυτά φωτίζουν με εξπρεσσιονιστικά χρώματα το ιδιότυπο σύμπαν αυτού του έργου. 

Η HashArt theater group, πιστή στο καλλιτεχνικό της στίγμα «η επιθυμία αλλά και η μέθοδός της αποτυπώνονται στο όνομα με τη λέξη hash που σημαίνει μίξη διαφόρων και διαφορετικών, παλαιών και νέων υλικών που αντλούμε από τις βιβλιοθήκες μας, τις δισκοθήκες μας, τις αποθήκες μας και από εμάς τους ίδιους»,  αυτή την φορά με το έργο του Νορέν δοκιμάζεται σκηνοθετικά και υποκριτικά. Παραδίδει ένα καλλιτεχνικό αποτέλεσμα που δικαιώνει την επιλογή του έργου σε συνάρτηση με την ωρίμανση της HashArt. Στην προκειμένη, το βιωματικό μέρος της δραματουργίας γίνεται πιο εσωτερικό και αντανακλάται στην ερμηνεία των ηθοποιών. Η Ελένη Κουταλώνη έχει διανύσει μια τεράστια διαδρομή από την Νίνα, στην Αννιουτσκα, και πιο προσφατα την Αντιγόνη δίνοντας μια εξαιρετικά συμπαγή σκηνική παρουσία. Ο Τρύφων Μπάρκας δείχνει μια σταθερή εξέλιξη από παράσταση σε παράσταση επιτρέποντας στο ταλέντο του να αναπτυχθεί αβίαστα. Ο Τάσος Κονταράτος καταφέρνει να ισορροπήσει τον ρόλο του κυνικού και ταυτόχρονα ρομαντικού, με την αγαστή συνέργεια της Ηλέκτρα Κομνηνίδου. 

Το σκηνικό και τα κοστούμια στην αρχή της παράστασης δεν συνάδουν με το κλίμα του έργου, όμως η προοδευτική αποδόμηση του σκηνικού χώρου προς το τέλος της αντικατοπτρίζει τον εξπρεσιονιστικό καμβά που υφαίνει ο συγγραφέας. Η σκηνή της Καταρίνα μέσα στο λευκό φόρεμα που θυμίζει Μονρόε, ενώ κοιμάται πίσω από την κουρτίνα, σε συνδυασμό με την εικόνα των Γκένα και Φρανκ σε πρώτο πλάνο στην σκηνή δίνουν μια άλλη διάσταση στην αισθητική κατάταξη της παράστασης. Η μουσική και η κίνηση (Φώτης Νικολάου) εξυπηρετούν και στοιχειοθετούν την δραματική μετάταξη και πριμοδοτούν το φαντασιακό στοιχείο του έργου. 

Συντελεστές:

Συγγραφέας: Lars Noren, Μετάφραση: Πάνος Παπαγεωργόπουλος, Διασκευή/Σκηνοθεσία: Κώστας Μπάρας, Σκηνικά/ Κουστούμια: Γιώργος Λιντζέρης, Φωτισμοί: Παναγιώτης Μανούσης, Επιμέλεια κίνησης: Φώτης Νικολάου, Μουσική: Αρχοντούλα Μαρούση, Φωτογραφίες/Βίντεο: Ίρις Κατσούλα, Βοηθός σκηνοθέτη: Βίκυ Χαλαύτρη, Ειδική κατασκευή: Πολυξένη Σπυριάδη, Επικοινωνία παράστασης: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας

Ηθοποιοί: Ηλέκτρα Κομνηνίδου, Τάσος Κονταράτος,  Ελένη Κουταλώνη, Τρύφων Μπάρκας. 

Θέατρο 104, Ευμολπιδών 41, Αθήνα, 210345 5020

Παραστάσεις: Κάθε Σάββατο και Κυριακή, 21.00

Διάρκεια: 105’ 

Εισιτήρια: 14 ευρώ γενική είσοδος, 11  ευρώ (φοιτητικό, ανέργων, άνω των 65), 5 ευρώ ατέλειες

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

*Η παράσταση είναι ακατάλληλη για ανηλίκους

**Για την είσοδό τους στο χώρο, οι θεατές θα πρέπει να διαθέτουν έγκυρο, σύμφωνα με τους υγειονομικούς κανονισμούς, πιστοποιητικό εμβολιασμού/νόσησης καθώς και την ταυτότητά τους. Η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική