Άλκηστη – Κριτική

Ο Άδμητος, βασιλιάς των Φερών, έρχεται αντιμέτωπος με την θνητή του φύση, όμως επειδή υπήρξε Φιλόξενος, ο Απόλλωνας διαπραγματεύεται με τις Μοίρες κι εκείνες συμφωνούν να του χαρίσουν την ζωή, αν κάποιος άλλος πεθάνει για χάρη του. Η σύζυγος και μητέρα των παιδιών του Άλκηστη, προθυμοποιείται να πάρει την θέση του στον Άδη, όταν όλοι οι άλλοι – γονείς και φίλοι – αρνούνται. Ο θρήνος και το πένθος σκεπάζουν το παλάτι όταν ο Ηρακλής τους επισκέπτεται. Ο Άδμητος δίνει ρητή εντολή, ο Ηρακλής να φιλοξενηθεί όπως ορίζει το έθιμο και να μην του αποκαλύψει κανείς το πρόσωπο του θανόντα. Όμως η αλήθεια θα μαθευτεί, ο Θάνατος θα βρει άξιο αντίπαλο τον Ηρακλή, και η Άλκηστη θα επιστρέψει στην οικογένεια της. 

 Η «Άλκηστη» του Γιόχαν Σίμονς σμίγει το κείμενο του Ευριπίδη με το λιμπρέτο της ομώνυμης όπερας του Γκλουκ, δίνει χώρο στην μουσική του εκκλησιαστικού οργάνου, ενώ αφήνει μια παράδοξη γεύση «λούμπεν» στοιχείων στην αισθητική χωρίς να υπονομεύει στο ελάχιστο την πρόθεση του τραγικού ποιητή. Το παλάτι του Άδμητου είναι μια έκταση μέσα στην οποία υπάρχουν τροχόσπιτα, μεταξύ των οποίων και το δικό του. Η αντιπαράθεση του Άδμητου (Steven Scharf)  με τον πατέρα του (Stefan Hunstein) ακολουθεί την ίδια αισθητική με τις λευκές πλαστικές καρέκλες και τα συνθετικά ηλιοτρόπια που κρατά ο Φέρητας για την νύφη του να σκορπίζονται στην ορχήστρα. Ως χήρος αναλαμβάνει το άπλωμα των ρούχων μαζί με τα παιδιά του, με την πλαστική απλώστρα να δεσπόζει σε πρώτο πλάνο. Αποκορύφωμα: η κονσέρβα που αντικαθιστά το μαγειρευτό φαγητό, και την οποία ανοίγει και δίνει στα παιδιά του ο Αδμητος για να φάνε, σε μια δυστοπική συνθήκη όπου όλες οι μητρικές φροντίδες αποκλείστηκαν. 

Συνολικά οι ηθοποιοί διακρίνονται επί σκηνής, με εξαιρετική τεχνική και σπάνια ταπεινότητα, υποδύονται τους ρόλους με ξεκάθαρο κίνητρο, και διαθεσιμότητα, στοιχεία που επιτρέπουν στην αυτονομία του ρόλου από ατομικές μανιέρες. Ο Pierre Bokma, στον ρόλο του Ηρακλή, ενός ρόλου που δραματικά δίνει μεγάλο αβαντάζ για «σολάρισμα», διατηρεί την ερμηνευτική κατεύθυνση και την δικαιώνει στο φινάλε όταν παραδίδοντας την Άλκηστη στον Άδμητο, επιτρέπει σε ένα πλήθος συναισθημάτων να διαρρεύσουν προς το κοινό με την στιβαρότητα της σωματικής παρουσίας και το φωνητικό του εύρος. Ο χορός των άλτο (Sarah-Léna Winterberg, Luzia Ostermann) και σοπράνο (Antonia Busse, Natalija Radosavljevic) παρεμβαίνει με την συνέργεια των Christopher Bruckman / Boris Gurevich (εκκλησιαστικό όργανο). Οι τέσσερις λυρικές τραγουδίστριες, ντυμένες στα πρότυπα μια boho-chic διάθεσης, διακριτικές σαν παρουσίες αλλά εντυπωσιακές στην φωνητική τους δεινότητα ξεχωρίζουν από τον υπόλοιπο θίασο, αλλά ταυτόχρονα επικαιροποιούν την ανανεωτική σκηνοθετική διάθεση. 

Η Anne Rietmeijer στον ομώνυμο ρόλο, είναι μια γυναίκα ζωντανή, που ποθεί και ποθείται, η ερμηνεία της σαν σε σόου καμπαρέ στο τραγούδι της Βίκυ Λέανδρος «Η ζωή είναι ωραία» επιστεγάζει την σκηνοθετική πρόθεση. Η αγάπη του Γιόχαν Σίμονς για την μουσική και η πρόταξη της ως αισθαντικό και δραματικό ερέθισμα είναι με σαφήνεια διατυπωμένη. Κατ’ επέκταση και η  «Άλκηστη» αποκτά μια μορφή πιο λυρική ακολουθώντας πιότερο την οπερατική διάσταση του έργου, με ψήγματα νέων μέσων καθώς η προβολή στίχων από την μετάφραση της Anne Carson “Grief Lessons, Four plays by Euripides”, ντύνει την ορχήστρα και τους ερμηνευτές. 

Με κάθε ταπεινότητα εκ της υποφαινόμενης, φρονώ ότι η Άλκηστη, όπως κι άλλες ηρωίδες τραγωδιών του Ευριπίδη, αναδεικνύει την θέση και την πρόθεση της γυναίκας σε μια πατριαρχική κοινωνία.  Δεν είμαι σίγουρη αν η σκηνοθεσία πήρε κάποια θέση για την Άλκηστη στο πλαίσιο ενός  κοινωνικού διαλόγου, το βέβαιον είναι ότι άφησε μια ηχηρή σκηνοθετική άποψη δραματουργικά.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Σκηνοθεσία Johan Simons, Δραματουργία Susanne Winnacker, Σκηνικά Johannes Schütz, Κοστούμια Greta Goiris, Μουσική σύνθεση Steven Prengels, Φωτισμοί Bernd Felder, Βίντεο Voxi Bärenklau, Σχεδιασμός ήχου Will-Jan Pielage, Φωνητική διδασκαλία Roswitha Diericks, Βοηθός σκηνοθέτη David Goldmann, Βοηθοί σκηνογράφου Ingrid Pons i Miras, Anita Ackva, Βοηθοί ενδυματολόγου Flora Kruppa, Isabela Voicu, Κατασκευές Oliver Kroll, Διεύθυνση σκηνής Uwe Marx, Τεχνικός σκηνικών Frank Engel, Τεχνικός βίντεο Nils Jäger, Τεχνικός ήχου Jordy Zoet, Ραδιοτεχνικός Yannick de Wit, Συνεργασία στα κοστούμια Hannah Brüggemann, Cornelia Fischer, Britta Brodda, Υποβολέας Isabell Weiland, Καλλιτεχνική διεύθυνση - Ειδική συμμετοχή Sabine Krüger, Καλλιτεχνικό γραφείο Beatrix Feldmann, Οδηγός Ali Tugrul

Παίζουν Anne Rietmeijer (Άλκηστη), Steven Scharf (Άδμητος), Elsie de Brauw (Τροφός), Pierre Bokma (Ηρακλής), Stefan Hunstein (Πατέρας), Dominik Dos-Reis, Ann Göbel (Παιδιά), Viktor IJdens (Απόλλων), Lukas von der Lühe (Θάνατος)

Συμμετέχουν Antonia Busse σοπράνο, Natalija Radosavljevic σοπράνο, Sarah-Léna Winterberg άλτο, Luzia Ostermann άλτο, Christopher Bruckman / Boris Gurevich εκκλησιαστικό όργανο

Συμπαραγωγή Schauspielhaus Bochum – Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Alcestis – Review

Admetus, king of the Pherae, is confronted with his mortal nature, but because he was hospitable (philoxenus), Apollo negotiates with the Fates and they agree to spare his life if someone else dies for his sake. Alcestis, his wife and mother of his children, is willing to take his place in Hades, when all the others - parents and friends - refuse. Wailing and mourning covers the palace when Heracles visits them. Admetus gives an explicit order that Heracles ought to be entertained according to custom and that no one should reveal the identity of the deceased to him. But the truth will come out, Death will find a worthy opponent in Heracles, and Alcestis will return to her family.

"Alcestis" staged by Johann Simmons, blends the text of Euripides with the libretto of Gluck's homonymous opera, gives space to the music of the organ, while leaving a paradoxical taste of "lumpen" elements in the aesthetics without undermining in the least the tragic poet’s intention. Admetus' palace is an area within which there are caravans, including his own. The confrontation between Admetus (Steven Scharf) and his father (Stefan Hunstein) follows the same aesthetics with the white plastic chairs juxtaposed, and the synthetic sunflowers that Feritas holds for his bride scatter in the orchestra. As a widower, he undertakes the folding of the clothes together with his children, with the plastic dryer dominating the foreground. The highlight is the can that replaces cooked food, which Admetus opens and gives to his children to eat, in a dystopian condition where all maternal care has been eliminated.

All the actors stand out on stage; their acting ability is supported by their technique; however, they act out their parts exhibiting a rare humility thus enhancing their roles with deep motivation and autonomy. Pierre Bokma, in the role of Hercules, a dramatic role that gives great advantage for solo performance, maintains the group’s interpretative direction justifying the method. Especially when returning Alcestis to Admetus at the finale, he has a majestic physical presence and his natural imposing voice, sets a handful of emotions to the audience. The Chorus of altos (Sarah-Léna Winterberg, Luzia Ostermann) and sopranos (Antonia Busse, Natalija Radosavljevic) intervenes with the synergy of Christopher Bruckman / Boris Gurevich (organ). The four lyrical singers, dressed in a boho-chic mood, discreet as presences but impressive in their vocal ability stand out from the rest of the troupe, but at the same time add to the refreshing staging.

Anne Rietmeijer in the title role, is a lively woman, both desired and desiring. Her cabaret show-like performance of Vicky Leandros's song "Ich liebe das leben" incarnates director’s intentions. Johan Simmons' love for music is clearly stated, moreover it promotes emotional and dramatic stimulus to the audience. Subsequently, "Alcestis" takes on a more lyrical form following the operatic dimension, with elements of new media as the projection of lyrics from Anne Carson's translation “Grief Lessons, four plays by Euripides”, dresses the orchestra and performers.

With all due humility, I believe that Alcestis, like other heroines of Euripides' tragedies, highlights the position and intention of women in a patriarchal society. I am not sure if the direction took any position for Alcestis in the context of a social dialogue, what is certain is that it left a resonant staging concept and dramaturgy.